Errefuxiatuen Nazioarteko Eguna ospatu dugu, migrazioa eta abegikortasunari buruzko testigantzak entzunez.
Ekainaren 20a Errefuxiatuen Nazioarteko Eguna da. Europako Together for Change proiektuaren barruan, Alboan Fundazioak, Ellacuria Fundazioak, Padre Lasa Zentroak eta Loiolaetxea Elkarteak bat egin dugu eguna haintzat hartzeko eta gure erakundeetatik hurbil dauden Fatima, Souad eta Isaac-en migrazio- eta harrera-testigantzak online entzuteko aukera zabaldu dugu.
Fatima Siriarra da. Ruba, Alboan Fundazioko lankidea eta Loturak proiektuaren teknikaria, itzuli dizkigu Fatimaren hitzak. Fatima duela 2 urte iritsi zen Gasteizera, senarrarekin eta 4 seme-alabekin (2 seme eta 2 alaba) batera. 2024ko urritik alokatzeko etxebizitza bila dabil. Gasteizera nazioarteko eta aldi baterako babes-sistemaren (gaztelaniazko sigletan SAPIT) barruan iritsi zenean, haiekin zegoen elkarteak 3 logelako pisu bat esleitu zien. Urtebete betetzean, adierazi zitzaien etxebizitzaren erabilera esklusiboa amaitzen zela, eta partekatu egin beharko zutela, eta bigarren urtean esan zitzaien utzi egin behar zutela. Baina etxebizitza bilatzeko prozesuak fruiturik eman gabe jarraitzen du. Alokairu agentziek eta etxebizitza jabeek esan dute nomina bat ez dela nahikoa, laguntzak ez direla sarrera ekonomiko gisa onartzen, 6 pertsona gehiegi direla hiru logelako pisu baterako... “Ez gaituzte nahi”, esan du Fatimak. “Uler dezaket kaudimen ekonomikoa frogatu beharra”, dio, “baina alokairua diru-sarreren % 40 baino ezin bada izan, neure buruari galdetzen diot zenbat familiak kobratzen duten hilean 2500 euro. Eta nork erabakitzen du 4 seme-alaba “gehiegi” direla? ”galdetzen dio bere buruari.
Souadek ere zailtasunak izan ditu berarentzat eta bere familiarentzat etxebizitza lortzeko. Souad Tangerrekoa da, Marokokoa, 35 urte ditu eta urte eta erdi darama Espainian, senarrarekin eta seme txikiarekin. Zuzenbidea ikasten ari zen Marokotik irten zenean, eta Espainian ikasten jarraitu nahi du. Hasieran, Iruñeko Gurutze Gorrian bizi izan zen, Babes Programa Nazionalaren barruan. Baina asilo-eskaera ukatu ziotenean, egun batetik bestera etxebizitza bilatu behar izan zuen. Aita Lasa Zentroaren laguntza jaso zuen, eta une honetan bere familiarekin bizi da Tuterako etxebizitza batean. “Etxebizitza hizkuntza baino are zailagoa izan da”, dio. “Komunikatzeko itzultzaile bat erabil daiteke, egunez egun ikasi... Baina etxebizitza lortzea horma gaindiezina bezala sentitzen da. Azentua entzuten badizute, ia ezinezkoa da bidea ematea zure eskaerari. Baita logelak alokatzeko ere, adingabeak dituzten pertsonak ez dituztela onartzen esaten baitute.” Souadek ikasten jarraitu nahi du eta gizarte langilea izan. “Pertsona iritsi berriak ikusten ditut, eta bizi izan dudana gogoratzen dut. Lagundu nahi nuke. Oso ondo sentitzen naiz Tuteran, pertsona batzuek laguntza eman didatelako eta orain nire familia bezalakoak direlako ”.
“Fatimaren eta Souaden testigantzek agerian uzten dute migratzaile eta errefuxiatu askok diskriminazio sozialari aurre egin behar diotela, eta horiei laneko eta beste mota batzuetako diskriminazioa gehitzen zaie”, azpimarratu du Isaac-ek. “Migratzaileen hainbat elkartek Bizkaiko Migratzaileen Federazioa sortu dugu, hain zuzen ere, diskriminazio mota horiei aurre egiteko indarra izateko”. Isaacek ACAEUSen (Euskadiko Kamerundarren eta Kamerundarren Elkartea) parte hartzen du. Elkarte hori 2008an ofizialdu zen, Ellacuria Fundazioak sustatutako elkartegintza indartzeko prozesu baten bidez. Bizkaiko Etorkinen Elkarteen Federazioko idazkari nagusia ere bada.
Isaac-ek migratzaileen erakundeen rola aldarrikatzen du, kalean gertatzen denarekin harreman zuzena duten erakunde bezala. “Herrialdez aldatzen zarenean, zure jatorriko pertsonak bilatzen dituzu, zure hizkuntza hitz egiten dutenak eta gertatzen ari zaizuna benetan ulertzen dutenak. Askotan, pertsona horiek denda jakin batzuetan egoten dira, hainbat tabernetan, eta abar, eta haiekin kontaktuen bidez lortzen duzu harremanetan jartzea. Baina batzuetan pertsonen sare horiek elkarteak osatzen dituzte. Migratzaileen elkarteok ezin dugu gai bakar bat aukeratu, migratzaileek ez baitute gauza bakarra behar: dokumentazioa, lo egiteko leku bat, prestakuntza eta beste orientabide espezifikoago batzuk behar dituzte, nondik eta zein egoeratan datozen horren arabera. Gure erakundeak lehen maila dira, baina lankidetzak eta laguntza sareak eraikitzen ditugu beste erakunde batzuekin. Inork ez ditu migratzaileak ulertzen eta babesten, beste migratzaile batzuek besainbeste”.
Together for Change proiektuak, hain zuzen ere, migrazio-errealitateak eta horien ondorioak zuzenago bizi dituzten pertsonak eztabaida publikoan eta aurre egiten dieten arazoei irtenbideak bilatzeko orduan protagonista izan behar dutela aldarrikatzen du. Alboan Fundaziotik, Ellacuria Fundaziotik, Loiolaetxea Elkartetik eta Padre Lasa Zentrotik badakigu, hesi fisikoak, burokratikoak eta bestelakoak egon arren, pertsonak migratzera behartuta daudenean hori egiteko modua bilatzen dutela. Together for Change eta beste proiektu batzuen eskutik, errefuxiatuen eta migratzaileen bizitza duina bermatzeko lan egiten dugu, eta giza mugikortasunaren kausari justiziaz, abegikortasunez eta erantzukidetasunez heltzen diogu, beldurraren eta gorrotoaren diskurtsoa indargabetuz.